ŚWIATOWY DZIEŃ WODY
Każdego roku w dniu 22 marca obchodzony jest Światowy Dzień Wody ustanowiony w 1992 roku przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. Święto zostało ustanowione w celu podniesienia świadomości, jak wielką rolę odgrywa woda i jak wielkie zagrożenie niesie ze sobą spadek jej zasobów. Obchody święta przyczyniają się do pogłębianie szacunku do wody, która ze względu na swą pozorną dostępność w warunkach klimatu umiarkowanego, często bywa marnowana. Głównym celem Światowego Dnia Wody jest inspirowanie działań na rzecz realizacji szóstego Celu Zrównoważonego Rozwoju: woda i urządzenia sanitarne dla wszystkich do 2030 roku.
Co roku Światowemu Dniu Wody towarzyszy inne hasło przewodnie. W tym roku brzmi ono: „Wody podziemne: sprawić aby niewidzialne stało się widzialnym”.
Niewidoczne pod naszymi stopami, wody podziemne są ukrytym skarbem, który wzbogaca nasze życie. W najsuchszych częściach świata mogą one być jedyną wodą, jaką mają do dyspozycji mieszkańcy. Prawie cała słodka woda w stanie ciekłym na świecie to wody podziemne, która zasila zasoby wody pitnej, systemy sanitarne, rolnictwo, przemysł i ekosystemy. W wielu miejscach wskutek działalności człowieka wody podziemne są nadmiernie eksploatowane i zanieczyszczane – z warstw wodonośnych pobiera się więcej wody niż jest uzupełniane przez opady deszczu i śniegu.
Badania, ochrona i zrównoważone wykorzystanie wód podziemnych mają kluczowe znaczenie dla przetrwania i adaptacji do zmian klimatu oraz zaspokojenia potrzeb rosnącej populacji. Życie każdego z nas uzależnione jest od wody. Oczywistym jest fakt, że w różnych rejonach Europy ilość dostępnej wody jest różna. Występują obszary, gdzie jest jej znacznie więcej, jednakże w niektórych rejonach zauważyć można spory jej deficyt. Dlatego nie należy jej marnować. Powinno się nią gospodarować rozważnie i oszczędnie. Dostępne zasoby wodne nie są nieograniczone. Warto mieć tego świadomość.
Woda zajmuje 71% powierzchni naszej planety. Do światowych zasobów wodnych należą przede wszystkim otwarte zbiorniki wodne, z czego 97,5% stanowią oceany i morza. Niestety ze względu na ich zasolenie nie nadają się do bezpośredniego spożycia. Pozostałe 2,5% to woda słodka, która w dużej mierze uwięziona jest w lodowcach i śniegach a tylko 0,1% z niej to wody zgromadzone w rzekach oraz jeziorach. Słodkie wody podziemne będące głównym źródłem wody pitnej na lądzie stanowią jedynie 0,6%. Łącznie zasoby wodne Ziemi mogłyby wystarczyć do zaspokojenia potrzeb całej naszej populacji, lecz ich nierównomierne rozmieszczenie i nieracjonalne gospodarowanie nimi powodują, iż w wielu krajach świata zaopatrzenie ludzi w ten surowiec stanowi ogromny problem. Polska stanowi jeden z najuboższych w wodę, krajów Europy. W przeliczeniu odnawialnych zasobów wody na mieszkańca, w Polsce przypada około 1600 m3/os/rok przy średniej europejskiej na poziomie 4500 m3/os/rok. Taka wartość umieszcza Polskę w grupie państw z deficytem wody (wg FAO graniczna wartość wynosi 1700 m3/os/rok).
Odnawialność ziemskich zasobów wodnych zależy od ilości oraz intensywności opadów atmosferycznych. Naszą rolą i obowiązkiem jest zatrzymanie opadów oraz działanie na rzecz opóźnienia odpływu wód z miejsca opadu np. poprzez rozwijanie retencji naturalnej, małej retencji czy tzw. retencji krajobrazowej. Zapotrzebowanie na wodę wciąż rośnie. Przyczynia się do tego wzrost liczby ludności na świecie oraz stały rozwój technologii, przemysłu, gospodarki komunalnej i rolnictwa. Zasoby naturalne wody na Ziemi, możliwe do zagospodarowania maleją. Musimy zatem retencjonować i oszczędzać wodę, a także dbać o jej czystość.
„Najbardziej pożądanym i racjonalnym działaniem dla zwiększenia lub utrzymania ilości zasobów wód podziemnych jest ochrona ich zasobów, w szczególności pierwszego poziomu wodonośnego od powierzchni zwierciadła wody o charakterze swobodnym, jak też ułatwianie infiltracji opadów atmosferycznych dla zapewnienia efektywności zasilania poziomów wodonośnych (rozszczelnienie powierzchni utwardzonych). Zasoby dyspozycyjne wód podziemnych są częścią zasobów odnawialnych, które pochodzą przede wszystkim z zasilania infiltracyjnego z opadów atmosferycznych. Zasoby wód podziemnych wszystkich poziomów wodonośnych w systemie hydrogeologicznym (np. w zlewni) reagują na suszę atmosferyczną według zasady: im głębszy poziom, tym jego reakcja jest bardziej opóźniona. Z tego względu wody podziemne głębszych poziomów wodonośnych, które stanowią zasadniczą część zasobów odnawialnych i dyspozycyjnych, są w niewielkim stopniu narażone na skutki suszy, zwłaszcza krótkotrwałej suszy atmosferycznej. Dla zachowania ich odnawialności istotne jest natomiast zapewnienie właściwych warunków retencji opadu w miejscu jego powstania oraz zwiększanie zdolności retencyjnych gleby i profilu glebowego na obszarach użytkowanych rolniczo. (…)” (Plan przeciwdziałania skutkom suszy, PPSS).
Kluczowe jest również propagowanie odpowiednich postaw społecznych, prowadzenie szeroko zakrojonych działań informacyjnych oraz edukacyjnych w zakresie oszczędzania wody czy przeciwdziałania skutkom suszy. Dlatego serdecznie dziękujemy wszystkim szkołom, uczniom i nauczycielom za wzięcie udziału w ogólnopolskim konkursie dla szkół podstawowych „Szkoły mówią – Stop Suszy!”.
Komisja ogólnopolskiego konkursu dla szkół podstawowych „Szkoły mówią – Stop Suszy!” zakończyła pracę! Jurorzy stanęli przed trudnym zadaniem, gdyż poziom nadesłanych prac konkursowych był wysoki i bardzo wyrównany. Po długich obradach wyłoniono trzech laureatów. Mamy wielką przyjemność ogłosić listę nagrodzonych:
Lista Laureatów ogólnopolskiego konkursu dla szkół podstawowych „Szkoły mówią – Stop Suszy!
Szkoła Podstawowa nr 1 w Olszynie. Opiekun: Wioletta Kurczewska, Klasa: III
Szkoła Podstawowa z oddziałami Integracyjnymi nr 105 im. Ludwiki Wawrzyńskiej w Krakowie. Opiekun: Edyta Korzeniowska, Klasa: III B
Szkoła Podstawowa nr 4 im. Jana Pawła II, w Ząbkach. Opiekun: Martyna Poławska, Klasa: VII D
