ENG
Susza dotyka polskich miast tu i teraz. Nie jest to problem jedynie rolników, który wpływa tylko na ilość i jakość plonów. Mamy z nią do czynienia także w miastach, zarówno tych dużych, jak i małych. Jednak mimo tego, że problem suszy pojawia się w naszym codziennym życiu, nie jesteśmy wobec niego zupełnie bezradni. Każdy z nas może zaangażować się w przeciwdziałanie skutkom suszy, o czym eksperci mówią w najnowszym podcaście.
Klimat cały czas się zmienia. Rosnące temperatury sprzyjają nagrzewaniu się wszechobecnego betonu. Niewielka ilość drzew i krzewów, zastąpiona sztuczną, wytworzoną przez człowieka nawierzchnią, przyczynia się do pogłębiania problemu. Dlatego musimy zmienić nasze podejście. Współczesne miasta powinny na nowo zbliżyć się do natury – nie tylko ze względów estetycznych, ale również funkcjonalnych. Rośliny czynią wiele dobrego: chłodzą, retencjonują wodę i oczyszczają powietrze. Wiedza naukowa potwierdza efektywność błękitno-zielonych rozwiązań, trzeba więc przekładać ją na praktyczne działania w miastach.
Błękitno-zielona infrastruktura jest kluczowa w walce z suszą w mieście. Polega ona na wzmocnieniu naturalnych procesów wspomagających wsiąknie wody w glebę. Nawet w przypadku zastosowania utwardzonych nawierzchni – takich jak betonowe/granitowe płyty na placach – warto zainwestować w odpowiednie rozwiązania, takie jak skrzynie retencyjne ukryte pod betonem. Gromadzą one deszczówkę, którą można wykorzystać do podlewania zieleni miejskiej.
To ważne, aby dobre pomysły nie zostały jedynie na papierze. Należy zdobyć odpowiednie dofinansowanie, aby pomysł mógł zostać wdrożony w życie. Lokalne samorządy powinny więc nie tylko promować, ale także aktywnie wspierać proekologiczne pomysły. Mogą to zrobić np. poprzez zmianę regulaminów koszenia trawników czy sposobu zagospodarowania zieleni.
Edukacja i inwestycje pokazowe są równie ważne w budowaniu zrozumienia dla problemu suszy w polskich miastach. W naszym podcaście informujemy o wielu rozwiązaniach, które są dostępne dla każdego z nas. Istnieją dofinansowania dla gmin i mieszkańców (np. z programu FEnIKS 2021–2027). Mamy do dyspozycji fundusze krajowe i lokalne – np. program „Moja Woda”, które cieszą się dużym zainteresowaniem. Ministerstwo Klimatu planuje także reaktywację programów mikroretencji, do której zaliczamy np. zbiorniki przy domach.
A w jaki sposób każdy z nas może przyczynić się do poprawy lokalnej retencji?
– nie kośmy trawy zbyt krótko, a jeśli to możliwe, zastępujmy trawniki łąkami kwietnymi, które jeszcze lepiej retencjonują wodę,
– sadźmy krzewy i bliny, które również przyczyniają się do lepszego zatrzymywania wody w glebie,
– unikajmy używania sztucznych nawozów, aby ograniczać zanieczyszczanie wód gruntowych,
– zbierajmy i wykorzystujmy deszczówkę, np. do podlewania roślin,
– oszczędzajmy wodę w codziennych czynnościach.
Susza to zagrożenie dla infrastruktury krytycznej, dlatego plany zarządzania kryzysowego przygotowywane są na każdym szczeblu – zarówno w gminach, jak i powiatach, województwach i na skalę krajową. Informacje o suszy dostępne są publicznie, na stronach IMGW, IUNG i PIG*, a także w mediach, gdzie informacje otrzymujemy poprzez komunikaty, nakazy i zakazy.
Rozwiązania oparte na naturze przynoszą nam wiele korzyści, a często są tańsze niż tradycyjne systemy. Niektóre zyski rosną z czasem, np. większe drzewa zapewniają więcej cienia. W tym czasie koszty eksploatacji się zmniejszają, gdyż natura zaczyna współpracować z systemem. Ponadto, społeczność zyskuje miejsca do relaksu i lokalnych aktywności wśród natury.
Błękitno-zielona infrastruktura to inwestycja, z której korzyści są wielopoziomowe: środowiskowe, społeczne i finansowe. Każdy z nas może wnieść swój wkład w walkę z suszą z mieście, od ministerstwa, przez samorządy, po każdego mieszkańca. Nie czekajmy na skutki suszy, działajmy zawczasu – retencjonujmy wodę, zmieniajmy nasze otoczenie, edukujmy się nawzajem.
Aby uzyskać więcej informacji, zachęcamy do zapoznania się z najnowszym odcinkiem naszego podkastu
* IUNG Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach
PIG Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie
