ENG
Aktualne dane Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW-PIB) wskazują, że w nadchodzących tygodniach należy spodziewać się bardzo niskiej ilości opadów, a co za tym idzie zwiększenia zagrożenia suszą. METEO IMGW-PIB | Serwis pogodowy
Choć czerwiec przyniósł zróżnicowane opady — m.in. na Pomorzu i Kujawach deszczu spadło więcej niż zwykle — to w przeważającej części kraju notuje się znaczne niedobory. Przykładowo, w Bielsku-Białej od początku miesiąca spadło zaledwie 53 mm deszczu, co stanowi jedynie 41% normy dla czerwca.
Upały i alarmowy stan rzek
Prognozy na lipiec i początek sierpnia są wyjątkowo niepokojące. Przewiduje się fale upałów z temperaturami przekraczającymi 35°C, połączone z niemal całkowitym brakiem opadów i niską wilgotnością w lasach. Pamiętajmy, że statystycznie lipiec jest miesiącem z najwyższymi sumami opadów w roku. To nie tylko pogarsza stan gleby, ale także dramatycznie obniża poziomy wód w rzekach.
IMGW alarmuje: w wielu regionach kraju może spaść mniej niż połowa miesięcznej normy opadów. Stan rzek potwierdza powagę sytuacji — na wodowskazie Warszawa-Bulwary poziom wody wynosi zaledwie 29 cm (stan na 30.06.2025 r.), przy normie wynoszącej 230 cm.
Nie jest to zjawisko chwilowe. Od lat obserwujemy trend pogłębiającej się suszy, której skutki obejmują coraz większe obszary Polski. Rośnie liczba stacji hydrologicznych rejestrujących suszę, a zagrożenie pożarowe w lasach utrzymuje się na wysokim poziomie w niemal całym kraju.
Na dzień 30 czerwca 2025 r. wydano już 50 ostrzeżeń hydrologicznych: https://hydro.imgw.pl/#/warnings/hydro
Co to dla nas oznacza?
Wyschnięta ziemia, spalone plony
Brak opadów powoduje gwałtowne przesuszanie się gleby. Rośliny nie mają warunków do wzrostu – nie tylko rosną słabiej, ale i tracą na jakości. Rolnicy już dziś zmagają się z dramatycznymi stratami. Wysuszona ziemia utrudnia optymalne wchłanianie wód opadowych. W efekcie narasta problem braku paszy dla zwierząt co prowadzi do kryzysu w gospodarstwach. Susza bezpośrednio wpływa na bezpieczeństwo żywnościowe kraju i może prowadzić do wzrostu cen w sklepach.
Zagrożenie dla zaopatrzenia miast w wodę
Obniżający się poziom rzek to także poważne zagrożenie dla zaopatrzenia miast w wodę pitną. W wielu regionach istnieje realne ryzyko wprowadzenia ograniczeń w korzystaniu z wody. Ucierpieć mogą również przemysł, energetyka oraz miejska fauna i flora.
Wzrost zagrożenia pożarowego
Długotrwały brak opadów i wysokie temperatury powodują spadek wilgotności ściółki leśnej do poziomów krytycznych. W takich warunkach nawet niewielkie źródło ognia może wywołać pożar. Las staje się środowiskiem o wysokiej palności, a pożary rozprzestrzeniają się bardzo szybko, prowadząc do degradacji ekosystemów, emisji CO₂ i zniszczenia bioróżnorodności.
Kryzys, który wymaga reakcji
Straty w wyniku suszy w latach 2001-2019 wyniosły w Polsce średnio 6 mld zł rocznie, czyli łącznie 115 miliardów złotych strat bezpośrednich, a prognozy Polskiej Izby Ubezpieczeń wskazują na możliwość spadku PKB z powodu zmiany klimatu do 2050 r. o 3-10 proc. Niektóre analizy pokazują, że do 2050 r. strata plonów pszenicy w Polsce może wzrosnąć czterokrotnie względem średnich strat z lat 1972-2000.
Od skutecznego przeciwdziałania skutkom suszy, zabezpieczenia wody pitnej oraz tej wykorzystywanej przez rolnictwo zależy bezpieczeństwo narodowe.
Nadchodzące miesiące przynoszą rzeczywiste zagrożenie wyjątkowo dużą suszą w Polsce. Połączenie niskich opadów, upalnych dni i ograniczonych zasobów wodnych stwarza poważne wyzwania dla rolnictwa, lasów i systemów wodnych. Potrzebne są zdecydowane działania zarówno na poziomie indywidualnym jak i systemowym, które pozwolą na magazynowanie dostępnej wody i jej racjonalne wykorzystywanie.
Jak walczyć z suszą?
Najważniejszym i najskuteczniejszym sposobem na łagodzenie skutków suszy jest retencja. Należy przede wszystkim gromadzić wodę w miejscu opadu poprzez retencję glebową czy krajobrazową. W obecnie obowiązującym planie przeciwdziałania skutkom suszy zawartych jest 27 działań, których wdrożenie pozwoli skutecznie mierzyć się ze skutkami suszy.
Jednym z takich skutecznych działań na obszarach rolniczych jest zwiększanie ilości i czasu retencji wód na gruntach rolnych.
Działanie polega na wdrożeniu zarówno metod technicznych jak i nietechnicznych spowalniających odpływ wody z terenów rolniczych, polegających na:
- spowolnieniu lub zatrzymaniu na obszarach użytkowanych rolniczo spływu wód powierzchniowych z małych zlewni przez odpowiednie zabiegi agrotechniczne (zwiększanie retencji wody glebowej), poprawiające strukturę gleby i zmniejszające jej parowanie, a także ograniczające erozję wodną przez stosowanie bezorkowych systemów uprawy, utrzymanie całorocznej pokrywy roślinnej, trwałych zadarnień lub zalesień terenów o dużym nachyleniu, a na stokach mniej nachylonych prowadzenie zabiegów uprawnych w kierunku poprzecznym do nachylenia stoku,
- wzmacnianiu usług ekosystemowych obszarów wiejskich, głównie poprzez: tworzenie zadrzewień śródpolnych; zachowanie oraz odtworzenie śródpolnych oczek wodnych i mokradeł; utrzymywanie lub odtwarzanie zadarnionych skarp oraz pasów ochronnych o charakterze zakrzewień lub zadrzewień śródpolnych w celu ochrony i wzmacniania retencji wodnej gleb, zmniejszanie potencjalnych skutków niszczącej siły wiatru, parowania wody z gleby oraz spowalnianie przesuszania pól),
- zwiększaniu mikroretencji, polegającej m. in. na odtwarzaniu i ochronie oczek wodnych, budowie małych stawów i zbiorników, których zadaniem będzie retencjonowanie wody na gruntach rolnych a także odbiór i magazynowanie wody z dachów budynków oraz utwardzonych nawierzchni w obrębie gospodarstw rolnych,
- przywracaniu łączności funkcjonalnej koryta i doliny rzecznej umożliwiającej gromadzenie wody w glebie oraz na użytkach wzdłuż cieków.
Nie pozwólmy, aby w Polsce zabrakło wody. Śledź naszą stronę www.stopsuszy.pl i dowiedz się więcej, w jaki sposób wszyscy możemy przyczynić się do przeciwdziałania skutkom suszy.
