Na naszej stronie publikujemy najnowsze dane na temat suszy. Dajemy wskazówki, jak zapobiegać jej skutkom. Baner poniżej odsyła do interaktywnych map na stronie www.stopsuszy.imgw.pl
Czerwiec 2023r.
https://swiatwody.blog/wodne-mapy/
Wiele regionów Polski zmaga się z niedoborem wody. Najtrudniejsza sytuacja panuje na północy i w centrum kraju. Niedobory wody skłaniają lokalne władze do wprowadzenia ograniczeń w jej zużywaniu. W wielu gminach zakazano podlewania przydomowych ogródków i napełniania basenów w godzinach 6-22. Intensywne podlewanie przekładało się na niskie ciśnienie wody w kranach, a nawet chwilowe przerwy w jej dostawie. Powyższa mapa udostępniona przez portal Świat Wody przedstawia gminy w których wprowadzono ograniczenia dotyczące zużycia wody.
Maj 2023 r
Od połowy maja na wielu rzekach w Polsce zaznacza się wyraźna tendencja obniżania się poziomu
wód. IMGW – PIB zarejestrował na 30 stacjach bardzo niskie przepływy, poniżej wartości progowej średniego niskiego przepływu z wielolecia (SNQ). Świadczą one o bezpośrednim zagrożeniu suszą hydrologiczną. Zgodnie z komunikatem Biura Prasowego IMGW – PIB, ostrzeżenia hydrologiczne obowiązują dla zlewni w woj. zachodniopomorskim, wielkopolskim, lubuskim i dolnośląskim. ostrzeżenia przed suszą hydrologiczną są wydawane bezstopniowo i bezterminowo w przypadku utrzymującego się niskiego przepływu wody w danej zlewni. Poniższa mapa przedstawia strefy stanów wody w rzekach na dzień 20.05.2023. źródło: hydro.imgw.pl
Dodatkowo w Północnej i zachodniej Polsce istnieją obszary, gdzie wskaźnik wilgotności względnej spadł poniżej 30%. Na aktualną sytuacje wpływa dodatkowo silny wiatr, wysokie temperatury powietrza i niewielkie opady. W północnej Polsce występują regiony, gdzie miesięczne sumy opadu w maju nie przekroczyły 15 mm, co świadczy o ogromnym deficycie wody. Poniżej mapa prezentująca wskaźnik wilgotności gleby w warstwie 0-7 cm źródło: stopsuszy.imgw.pl
Stan zagrożenia hydrogeologicznego na znacznym obszarze naszego kraju. Prognoza i ostrzeżenie PIG-PIB.
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy przedstawił prognozę sytuacji hydrogeologicznej w strefach zasilania i poboru wód podziemnych na okres 1-31.12.2022 oraz wydał ostrzeżenie związane z występowaniem i prognozowaniem niżówki hydrologicznej na znacznym obszarze naszego kraju.
Stan zagrożenia związany z występowaniem niżówki hydrologicznej obowiązuję dla województw: zachodniopomorskiego, pomorskiego, kujawsko-pomorskiego, lubuskiego, wielkopolskiego, dolnośląskiego oraz warmińsko-mazurskiego, mazowieckiego i świętokrzyskiego.
Mogą pojawić się utrudnienia w zaopatrzeniu w wodę z płytkich ujęć podziemnych oraz z ujęć komunalnych eksploatujących pierwszy poziom wodonośny.
Więcej informacji na temat bieżącej i prognozowanej sytuacji hydrogeologicznej oraz aktualne ostrzeżenie, publikowane są na stronie internetowej państwowej służby hydrogeologicznej pod adresem: https://www.pgi.gov.pl/psh/psh-2/aktualna-sytuacja-hydrogeologiczna.html
Susza rolnicza na obszarze całego kraju – sierpień 2022
Od 21 czerwca do 20 sierpnia 2022 roku średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie którego dokonuje się oceny zagrożenia suszą, była ujemna i wynosiła -123 mm.
W analizowanym przez Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy (IUNG-PIB) sześciodekadowym okresie, wartość KBW wzrosła o 11 mm w stosunku do okresu poprzedniego (11 czerwca – 10 sierpnia).
W związku z panującymi warunkami wilgotnościowymi w badanym okresie odnotowano wystąpienie suszy rolniczej na obszarze całego kraju.
Więcej szczegółów na temat upraw objętych suszą rolniczą oraz wielkości strat spowodowanych suszą rolniczą na stronie internetowej IUNG-PIB.
Prognoza na najbliższe dni
Według prognozy meteorologicznej i szczegółowej prognozy hydrologicznej na kolejne 7 dni (na dzień 25.08.2022 r.) Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowy Instytut Badawczy wskazuje iż sytuacja hydrologiczna będzie dynamiczna. Należy spodziewać się wzrostu stanów wody szczególnie na Dolnym Śląsku i w górnym odcinku Odry – największy wzrost może wystąpić na odcinku skanalizowanym rzeki. Przewiduję się, że stany wody na Wiśle będą układały się głownie w strefie wody niskiej, a lokalnie średniej (jedynie w górnym odcinku rzeki mogą nastąpić wzrosty stanu wody).
Oznacza to, że zagrożenie suszą nie ulegnie większej zmianie, a jedynie lokalnie, gwałtowne opady tymczasowo poprawią sytuację, jednocześnie stwarzając ryzyko podtopień.
Więcej szczegółów: Prognoza meteorologiczna i szczegółowa prognoza hydrologiczna – Komunikat Biura Prasowego IMGW-PIB
Prognoza sytuacji hydrologicznej w strefach zasilania i poboru wód podziemnych
Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy przedstawił prognozę sytuacji hydrologicznej w strefach zasilania i poboru wód podziemnych na gospodarkę wodną w zlewniach w okresie 1-31.07.2022 r.
Prognozuje się, że w lipcu 2022 r. może dojść na pewnych obszarach kraju do rozwinięcia się niżówki hydrogeologicznej o zasięgu regionalnym. W szczególności, jako najbardziej zagrożone wystąpieniem tego zjawiska wskazuje się obszary w obrębie województw: wielkopolskiego, pomorskiego i zachodniopomorskiego. Ponadto zjawisko niżówki hydrogeologicznej w okresie nadchodzących tygodni może wystąpić lokalnie również na innych obszarach kraju, w tym głównie w obrębie województw podlaskiego, lubuskiego, dolnośląskiego i śląskiego.
Na obszarach objętych niżówką mogą pojawić się utrudnienia w zaopatrzeniu w wodę z płytkich ujęć wód podziemnych (indywidualne studnie gospodarskie) oraz z ujęć komunalnych eksploatujących pierwszy poziom wodonośny. Prognozowana sytuacja hydrogeologiczna określa stan, w którym nie pojawią się trudności w zaopatrzeniu w wodę z komunalnych i przemysłowych ujęć wód podziemnych użytkujących głębsze poziomy wodonośne.
Utrzymuje się w mocy Ostrzeżenie PSH nr 1/2022 z dnia 31 maja 2022 r. o stanie zagrożenia hydrogeologicznego dla województwa wielkopolskiego i pomorskiego oraz wschodniej części województwa zachodniopomorskiego i północno-wschodniej części województwa dolnośląskiego.
Aktualna sytuacja hydrogeologiczna – Państwowy Instytut Geologiczny – PIB (pgi.gov.pl)
Prognoza PSH nr 6b/2022 (pgi.gov.pl)
Prognoza rozwoju suszy, 18/03/2022
Utrzymująca się od kilku tygodni w całym kraju słoneczna i pozbawiona deszczu pogoda wpłynęła na obniżenie poziomu wód w rzekach i przesuszenie wierzchniej warstwy gleby. Po ciepłej i niemal bezśnieżnej zimie pojawiają się pierwsze sygnały nasilającej się suszy, która m. in. utrudnia siew zbóż jarych i uniemożliwia nawożenie gleby nawozami azotowymi.
„Sytuacja powinna poprawić się w kwietniu – w długoterminowych prognozach przewidujemy większą ilość opadów, a stan wód w rzekach powinien się podnieść po wiosennych roztopach pokrywy śnieżnej w górach” (IMGW-PIB).
Zgodnie z prognozami długoterminowymi IMGW-PIB kwiecień w będzie ciepły (temperatura powietrza powyżej normy klimatologicznej), a w północnej części kraju mokry, co spowolni rozwój suszy. Pomimo wzrostu temperatury powietrza i parowania, prognozowane opady powinny zapewnić odpowiednią ilość wody dla rozwoju roślinności. Topnienie górskich pokryw śnieżnych pozytywnie wpłynie na podniesienie poziomu wody w rzekach w południowej części kraju. W głębszych warstwach glebowych wilgotność powinna utrzymać się na obecnym korzystnym poziomie. W wierzchniej warstwie 0-7 cm zasoby wodne będą szybko odbudowywane pod wpływem prognozowanych opadów. Zagrożeniem dla polepszenia warunków mogą być opady atmosferyczne o charakterze konwekcyjnym – burze, opady punktowe – które wpływają na zwiększenie spływu powierzchniowego, powodując tym samym wzrost zagrożenia powodziowego oraz zmniejszenie zdolności retencyjnych gleby.
Prognoza średniej miesięcznej temperatury powietrza i miesięcznej sumy opadów atmosferycznych na kwiecień 2022 r. dla wybranych miast w Polsce.
Więcej informacji na Stop suszy! (imgw.pl)
Rok hydrologiczny 2021 – rok zjawisk ekstremalnych
Z początkiem listopada wchodzimy w nowy rok hydrologiczny. Miniony – możemy uznać za rok ekstremalnych zjawisk, ponieważ występowały w nim zarówno powodzie, jak i susza. Na świecie katastrofalne w skutkach powodzie nawiedziły między innymi Niemcy, Belgię i Włochy, także USA oraz Indie i Chiny. W Polsce z końcem 2020 roku oraz w 2021 roku obserwowane były lokalne podtopienia. Susza w ciągu roku utrzymywała się przede wszystkim w północno-zachodniej regionach kraju. W wielu rzekach utrzymywały się niskie stany wody.
Raport o suszy – podsumowanie pierwszego półrocza 2021 roku
W ciągu pierwszego półrocza 2021 r. w całym kraju jednocześnie notowano zjawiska i warunki pogodowe typowe dla klimatu Polski, jak i ich anomalie. Tegoroczna zima pod względem zanotowanych sum opadów śniegu odróżnia rok 2021 od lat ubiegłych. O ile w styczniu liczba dni z opadem na większości stacji była zgodna z normą, tak opady o najwyższych dobowych sumach opadów były wysokie. W stosunku wielolecia 1991-2020, w lutym 2021 r. wielkość opadów zawierała się między 20% a 160% normy w zależności od regionu Polski. Miesięczne sumy opadów w poszczególnych miesiącach pierwszego półrocza tego roku w stosunku do roku 2020 wykazują odmienny rozkład przestrzenny (zestawienia map poniżej).
Źródła: https://klimat.imgw.pl/ oraz https://edo.jrc.ec.europa.eu/
Plan Przeciwdziałania Skutkom Suszy przyjęty w drodze rozporządzenia
Dnia 3 września 2021 roku, Minister Infrastruktury opublikował rozporządzenie w sprawie przyjęcia Planu przeciwdziałania skutkom suszy. Celem dokumentu jest wskazanie najistotniejszych kierunków działań, które pomogą zapobiec kryzysowi wodnemu w Polsce. Dzięki realizacji jego założeń możliwe będzie zapewnienie odpowiedniej ilości i co najmniej dobrej jakości wody niezbędnej dla społeczeństwa, środowiska i wszystkich sektorów gospodarki narodowej. Na podstawie ustawy Prawo Wodne rozporządzenie wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Plan przeciwdziałania skutkom suszy (PPSS) określa, w jaki sposób w najbliższych latach podejmowane będą działania dotyczące zarządzania zasobami wodnymi, zarządzania kryzysowego i szacowania strat spowodowanych suszą. Celem jest ograniczenie jej skutków, przez optymalne działania, zarówno techniczne – w tym inwestycyjne, jak i nietechniczne – np. poprzez edukację społeczną. Istotne w procesie przeciwdziałania temu zjawisku są różnego typu działania związane z powiększaniem dyspozycyjnych zasobów wodnych – zarówno z zakresu dużej, jak i małej retencji. PPSS jest dokumentem nie tylko dla urzędników państwowych, ale również dla przedsiębiorców oraz osób indywidualnych. W przeciwdziałanie skutkom suszy może zaangażować się każdy mieszkaniec kraju. Zatwierdzony Plan znajduje się pod linkiem: link
Maj 2021
Po śnieżnej zimie i deszczowym przedwiośniu z optymizmem obserwujemy stan wilgotności gleby na całym obszarze naszego kraju. Także po ubiegłorocznych niżówkach obecnie stany wody w zdecydowanej większości polskich rzek wahają się w przedziale od średnich, średnich-wysokich po wysokie, choć lokalnie obserwowane są również niskie stany wody. Trzeba również podkreślić, że w wyższych partiach gór zalega jeszcze pokrywa śnieżna, zapewniająca zasilenie potoków i rzek wodami roztopowymi. Wody nie brakuje także na obszarach szczególnie narażonych na zjawiska suszy rolniczej w centralnej Polsce, m.in. w woj. łódzkim i wielkopolskim. Przypomnijmy, że ubiegłorocznej wiosny stwierdzono niedobór wód gruntowych w większości województw oraz niskie stany wód w rzekach.
Deficyt wody, jaki obserwowany był wiosną 2020 roku, szczególnie był widoczny na terenach bagiennych, torfowiskach i w lasach łęgowych, które z powodu braku zasilenia wodą po prostu wysychały.
Poniżej przykład śródleśnych terenów podmokłych w Poleskim Parku Narodowym, które odbudowały się po tegorocznej śnieżnej zimie i wiosennych opadach. Zdjęcie na górze przedstawia, sytuację z maja 2020 roku, zdjęcie poniżej zostało zrobione w maju 2021 roku.
Poleski Park Narodowy, zdjęcie z 7 oraz 13 maja 2020 roku. Fot. FB Ireneusz Pilipczuk.
Kwiecień 2021 r. był najchłodniejszy od 1997 r. Jak podaje IMGW-PIB najzimniejszy kwiecień w XXI wieku spowodowany był wirem polarnym, który znad północnej części naszego globu co chwila wtłaczał do Europy arktyczne powietrze.
Najbliższe tygodnie według prognoz będą bez większych opadów. W czerwcu przewidywane są temperatury powyżej normy na obszarze Polski centralnej oraz południowej. Na północy kraju temperatura ma się utrzymywać w normie.
Sytuacja hydrologiczna na polskich rzekach, na dzień 12 maja 2021:
Marzec-kwiecień 2021
Tegoroczna wiosna nie wita nas suszą. Na polach uprawnych glebie nie powinno brakować wody. Oczywiście ciągle mamy deficyt wody w Polsce centralnej, ale i tam sytuacja się poprawiła. Dokładnie rok temu o tej porze mieliśmy całkowicie inną sytuację – zagrażała nam katastrofalna susza, a rośliny już na początku wegetacji zmagały się z brakiem uwilgotnienia.
Wiosną 2020 roku w niektórych regionach Polski gleba miała mniej wilgoci niż papier! Opady, głównie deszczu, które pojawiły się już w lutym i utrzymywały do jesieni, a następnie dość śnieżna zima spowodowały, że wilgotność gleby i zasoby wodne w rzekach odbudowały po deficycie, który trwał przez trzy kolejne lata. Mimo że sytuacja się poprawiła, przeszło połowa powierzchni Polski jest silnie zagrożona suszą. Zmiany klimatu spowodowały, że deficyt wody będzie występował, a okresy suszy (jak wykazują modele klimatyczne) będą się wydłużać. Konieczne jest zatem zwiększenie retencji, które umożliwia zatrzymanie i zagospodarowanie wód opadowych.
Wody Polskie opracowały założenia programu kształtowania zasobów wodnych na terenach rolniczych i rozpoczęły wdrażanie działań. Opracowany w 2019 roku projekt wykorzystuje retencję korytową, która umożliwia zatrzymanie wody w korycie rzecznym, a następnie przekierowanie jej, systemem kanałów i rowów melioracyjnych, dla nawodnienia pól uprawnych. Dzięki zadaniom podjętym przez Wody Polskie i samorządy w 2020 roku, udało się zretencjonować dla celów rolniczych dodatkowe 57 mln m3 wody. Prace nad kształtowania zasobów wodnych na terenach rolniczych z wykorzystaniem retencji korytowej są kontynuowane w tym roku.
Luty 2021
W ubiegłym roku modele analityczne wskazywały zagrożenie suszą na znacznym obszarze kraju. Szczegółowe informacje na temat można znaleźć w publikacji: https://www.wody.gov.pl/aktualnosci/895-czy-juz-mamy-susze-w-wodach-polskich-trzymamy-reke-na-pulsie-2 Obecnie sytuacja uległa poprawie z uwagi na występujące w ostatnich miesiącach opady, które zasiliły zlewnie rzeczne oraz glebę w regionach, gdzie od kilku lat występował deficyt wody. Warunki meteorologiczne mają kluczowe znaczenie dla rozwoju zjawiska suszy.
Opracowana przez IMGW-PIB prognoza długoterminowa warunków meteorologicznych na luty 2021, wskazuje na znaczne ochłodzenie w pierwszej i trzeciej dekadzie lutego, a najniższe temperatury spodziewane są w obszarach górskich oraz wschodniej części Polski. W lutym należy spodziewać się opadów (najprawdopodobniej w postaci śniegu), a ich suma będzie oscylowała w granicach normy (20 – 45 mm i więcej). Stany wody na rzekach aktualnie mieszczą się w strefach stanów średnich i wysokich. Niskie stany dotyczą środkowego biegu Noteci, górnej Warty i górnej Łyny, rzek mazurskich – Ełk i Pisy oraz rzek Pomorza – Słupi, Wieprza, Łupawy oraz Wdy, zaś na południu kraju niskie stany wód odnotowano na Białce i Dunajcu, a także na Nysie Kłodzkiej i Czernej Małej.
Z opublikowanej przez Państwową służbę hydrogeologiczną, prognozy sytuacji hydrogeologicznej na luty 2021 r. wynika, iż jeżeli w tym miesiącu wystąpią niekorzystne warunki dla gospodarki wodnej (czyli gdyby jednak sumy opadów spadną niższe od średniej wieloletniej i/lub temperatury powietrza będą uniemożliwiały infiltrację wód opadowych w grunt opadu), wówczas niżówka hydrogeologiczna będzie występować głównie w województwach: wielkopolskim, warmińsko-mazurskim. W mniejszym stopniu susza hydrogeologiczna może wystąpić w zachodniopomorskim, kujawsko-pomorskim, podlaskim. Natomiast, prognozowana sytuacja hydrogeologiczna nie wskazuje na trudności z poborem wód z głębszych poziomów wodonośnych.
Łącząc dwie informacje z prognozy meteorologicznej i kierunkach zmian stanu zasobów wód podziemnych, należy sądzić, że luty nie będzie cechował się warunkami suszy, a opady w tym śniegu i roztopów śródzimowych, powinny efektywnie zasilić zasoby wodne podziemne i powierzchniowe (wzrost ilości retencjonowanych wód).
RAPORT o suszy – podsumowanie 2020 roku.
Rok 2020 ukazał większość problemów wodnych naszego kraju – w tym występujące naprzemiennie zjawiska suszy i powodzi – deficyt opadów w okresie zimowym i lokalne podtopienia czy powodzie spowodowane przez nawalne deszcze, jak również niżówki pojawiające się na rzekach już w kilka tygodni po przejściu fali wezbraniowej. Jednak rok 2020 przyniósł również dobre wiadomości – po raz pierwszy od 30 lat, dzięki zadaniom realizowanym przez Wody Polskie z zakresu retencji korytowej (rzecznej), zgromadzono dodatkowo 57 mln m3 wody.
Początek roku hydrologicznego 2020 wskazywał na występowanie zjawiska suszy na przeważającym obszarze kraju. Sytuację najlepiej obrazują poniższe mapy, według wskaźnika standaryzowanego opadu w ujęciu rocznym ( SPI-12).
W związku z występującym oraz prognozowanym zjawiskiem suszy, Wody Polskie podjęły intensywne działania, których celem było zmniejszenie skutków tego zjawiska, zwłaszcza na terenach rolniczych. Dlatego już na początku 2020 roku rozpoczęły realizację programu kształtowania zasobów wodnych na terenach rolniczych, wykorzystującego retencję rzeczną (korytową). Zadania z tego zakresu retencji korytowej w sposób znaczący poprawiają stosunki wodne w dolinach cieków. Przyjmuje się, że na skutek czasowego podpiętrzenia wody w rzekach i kanałach ilość zgromadzonej wody może się zwiększyć aż dziesięciokrotnie. Retencja korytowa przyczynia się bowiem do zwiększenia zasobów wód zgromadzonych w glebie w obszarach położonych w danej zlewni rzecznej, jak również wpływa korzystnie na poziom wód gruntowych oraz zasila wody podziemne. Wody Polskie kontynuują program retencji korytowej, co w najbliższym czasie doprowadzi do jej wzrostu w Polsce, z poziomu obecnych ok. 6,5% do nawet 7%.
Dla realizacji prawidłowej gospodarki wodnej należałoby gromadzić około 20% średniorocznego odpływu z rzek – na tym poziomie kształtuje się średnia europejska dotycząca retencjonowania wody. Niezbędne są zatem dalsze kompleksowe działania, których celem jest zwiększenie zasobów wodnych kraju. Jest to jedno z kluczowych zadań Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie. W niniejszym raporcie przedstawiamy informacje na temat sytuacji hydrologicznej w Polsce w 2020 roku. Prezentujemy również szczegóły na temat programu kształtowania zasobów wodnych na terenach rolniczych.
Pełna treść raportu w formie PDF do pobrania jest dostępna pod linkiem:
RAPORT o suszy – podsumowanie roku hydrologicznego 2020 – rozwój suszy o listopada 2019 do października 2020
Susza 2020 roku miała przebieg bardzo nietypowy względem powszechnie znanego schematu rozwoju zjawiska suszy, standardowo wywoływanego długotrwałym wiosenno-letnim brakiem opadów i upałami. Tegoroczna susza zaczęła się w roku 2019 i nadal jest obserwowana w postaci suszy hydrogeologicznej oraz deficytach uwilgotnienia gleb w województwie lubuskim.
Geneza tegorocznej suszy jest regionalnie kontynuacją suszy z 2018 roku. Źródłem informacji o rozwoju suszy w wodach podziemnych są publikowane w komunikatach o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej wyniki monitoringu Państwowej Służby Hydrogeologicznej. Od 2018 roku niskie stany płytkich poziomów wodonośnych dotyczą południowozachodniej części województwa dolnośląskiego, województwie lubuskim oraz w niektórych otworach badawczych na Kujawach, Pomorzu i Mazowszu oraz Śląsku. Należy zaznaczyć, że deficyty płytkich wód podziemnych przekładają się na ograniczenia w korzystaniu z wód ujmowanych w studniach gospodarskich m.in. w okresie wegetacyjnym wykorzystywanych na cele nawodnień rolniczych. Obniżenie poziomów wodonośnych oddziałuje także na efektywność systemów melioracyjnych oraz co najważniejsze zasilanie podziemne cieków i zapewnienie stałego przepływu w rzekach. Obecnie jak informuje PSH PIG-PIB „zjawiskiem niżówki hydrogeologicznej w największym stopniu dotknięte były obszary województw wielkopolskiego, lubuskiego, zachodniopomorskiego, pomorskiego, warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, świętokrzyskiego i lubelskiego oraz obszary na zachodzie i południowym zachodzie województwa mazowieckiego. Niżówka w skali regionalnej w październiku br. pojawiła się również w północnej części województwa śląskiego. Obniżenia średniego poziomu wód podziemnych poniżej granicy stanu niskiego ostrzegawczego stwierdzono w październiku br. również w innych regionach Polski, lecz zjawisko to miało charakter lokalny.”
Najintensywniejszy przebieg suszy 2020 stwierdzono w miesiącach zimowych i wiosennych, kiedy to susza atmosferyczna była bardzo silna, i za jej przyczyną rozwinęła się susza rolnicza i susza hydrologiczna oraz hydrogeologiczna. Deficyty uwilgotnienia gleby w pierwszych dekadach okresu wegetacyjnego wskazywały na potencjał wystąpienia strat z powodu suszy rolniczej w uprawach zbóż czy owoców, a od maja także kukurydzy i warzyw (wg komunikatów IUNG-PIB System Monitoringu Suszy Rolniczej). Sytuację poprawiły opady letnie i na koniec okresu wegetacyjnego (30 września 2020) w wydanym Komunikacie Agrometeorologa stwierdzono, iż „wysokie opady na znacznym obszarze kraju w całym rozpatrywanym okresie spowodowały, że notowany jest nadmiar wody.” „Duży nadmiar wody notowany na terenach woj.: opolskiego, śląskiego, małopolskiego, świętokrzyskiego, podkarpackiego, lubelskiego oraz mazowieckiego.” Zmniejszył się procent potencjalnej powierzchni ze stratami z powodu suszy rolniczej na gruntach ornych z uprawą zbóż. Natomiast w uprawach rzepaku i rzepiku, kukurydzy, krzewów owocowych oraz roślin strączkowych zasięg suszy rolniczej uległ wzrostowi. Występujący duży deficyt opadów dotyczy obszaru północno-zachodniej Polski i powoduje, że na koniec okresu wegetacyjnego susza rolnicza objęła tereny woj. zachodniopomorskiego, lubuskiego, wielkopolskiego oraz pomorskiego.
Zestawione poniżej wyniki wskaźnika SPEI-3 (standaryzowanego klimatycznego bilansu wodnego) pozwalają prześledzić w roku hydrologicznym 2020 rozwój suszy rolniczej oraz kształtowanie się zasobów wodnych zlewni małych cieków, w tym potencjału rozwoju suszy hydrologicznej.
W pierwszej połowie roku hydrologicznego od listopada do kwietnia susza atmosferyczna miała najintensywniejszy przebieg i obejmowała swym zasięgiem niemalże całą Polskę. Czerwiec 2020 r. był miesiącem wysokich sum opadu (średnia dla Polski to 131 mm), mimo to susza nie dała o sobie zapomnieć. W czerwcu susza hydrologiczna stwierdzona była na blisko 15% wodowskazów i występowała na 52 rzekach. Opady atmosferyczne notowane latem miały charakter nawalny i tylko potencjalnie zwiększały retencyjność zlewni lecz po długotrwałej suszy pierwszego półrocza nie były w stanie odbudować retencji zlewni i przy jednocześnie występujących upałach przełożyły się na niskie stany wód i na koniec lipca 2020 r. susza hydrologiczna dotyczyła 51% (290) posterunków wodowskazowych i powierzchniowo obejmowała około 25% kraju. W z końcem sierpnia niżówki notowano na 54% wodowskazów. Sytuacja ta nie była korzystna i regionalnie zagrażała możliwości korzystania z wód powierzchniowych w okresie letnim. We wrześniu i październiku suszę hydrologiczną stwierdzano wciąż na dużej liczbie posterunków bo na ponad 220 (40%). Natomiast w październiku, miesiącu zamykającym rok hydrologicznych stany niskie dotyczyły już tylko 12% wodowskazów. Niskie stany notowano na 70 rzekach takich jak: Biebrza, Ina, Jegrznia, Łeba, Narew, Noteć, Pasłęka, Pisa, Radew, Radunia, Rega, San, Słupia, Warta, Węgorapa, Widawka, Wieprz oraz Wisła w przekrojach Warszawa-Bulwary i Pustynia. Obecnie stany wód na Polskich rzekach ponownie obniżyły się do strefy stanów niskich – notowane są na 90 ciekach (tj. na 26% monitorowanych wodowskazów). Poniżej zestawiono przykładowe mapy stanów wody publikowane przez IMGW-PIB w drugiej połowie 2020 roku. Od czerwca do listopada, minimum dwukrotnie sytuacja występowania suszy i powodzi była naprzemienna, co bezpośrednio wskazuje na dużą dynamikę stanu zasobów wodnych w Polsce i pilnej potrzebie wdrażania działań na rzecz zwiększania retencji poszczególnych zlewni rzecznych.
O tym, jaki jest stan i zmienność sezonowa zasobów wód powierzchniowych, w tym retencyjność zlewni informuje dobrze znany w hydrologii wskaźnik SPEI-6 (Standaryzowany klimatyczny bilans wodny liczony za okres 6 miesięcy). Analizy przeprowadzono w granicach zlewni zarządzanych przez 50 zarządów zlewni PGW Wody Polskie.
Zimą opady mają plasować się przeważnie w normie. A w szczegółach, w grudzień na przeważającym obszarze Polski charakteryzować się będzie sumą opadów „poniżej normy” i „w normie”. W styczniu 2021 w centrum i na północy miesięczna suma opadów prognozowana jest jako „powyżej normy”. Na południu i przy zachodniej granicy suma opadów „w normie”. Luty 2021 zgodnie z prognozą ma przynieść sumy opadów „w normie” na przeważającej części Polski. Na północnym wschodzie suma opadów prognozowana jako „powyżej normy”.
Zatem nadchodzące miesiące w zależności od pozostałych charakterystyk pogody (m.in. temperatury powietrza, prędkości wiatru, zachmurzenia i usłonecznienia) powinny cechować się przeciętnymi warunkami zasilania opadem. Obszary kraju, dla których prognozowane są deficyty opadów to: rejon Pomorza północnego i Mazur, Bieszczady ze wschodnią częścią Lubelszczyzny oraz zachodnia część Sudetów.
Porównanie wyników aktualnego stanu zasobów wodnych wg wskaźnika SPEI-6 z mapami wyznaczonego na podstawie danych z wielolecia (1987-2017) zagrożenia suszą hydrologiczną i mapą średniej rocznej liczby zdarzeń niżówki hydrologicznej, powinno być alarmujące i skłaniać do podejmowania działań na rzecz przeciwdziałania skutkom suszy i obniżaniu ryzyka powodziowego. Tereny te predysponowane są do szybkiego reagowania głębokimi niżówkami na brak opadów i reagowania powodziami na wysokie sumy opadów. Trudna sytuacja występuje w zlewni rzeki Regi administrowanej przez Zarząd Zlewni w Gryficach, gdzie od początku roku hydrologicznego utrzymuje się intensywna susza hydrologiczna. W obliczu zidentyfikowanej skali zagrożenia występowania zjawiska suszy w projekcie Planu przeciwdziałania skutkom suszy wskazano potrzebę realizacji licznych działań zmierzających do spowolnienia odpływu powierzchniowego, zwiększenia retencyjności tych terenów – szczegóły zawiera mapa nr 11 w projekcie PPSS dostępnym tutaj.
Zimą opady mają plasować się przeważnie w normie. A w szczegółach, w grudzień na przeważającym obszarze Polski charakteryzować się będzie sumą opadów „poniżej normy” i „w normie”. W styczniu 2021 w centrum i na północy miesięczna suma opadów prognozowana jest jako „powyżej normy”. Na południu i przy zachodniej granicy suma opadów „w normie”. Luty 2021 zgodnie z prognozą ma przynieść sumy opadów „w normie” na przeważającej części Polski. Na północnym wschodzie suma opadów prognozowana jako „powyżej normy”.
Zatem nadchodzące miesiące w zależności od pozostałych charakterystyk pogody (m.in. temperatury powietrza, prędkości wiatru, zachmurzenia i usłonecznienia) powinny cechować się przeciętnymi warunkami zasilania opadem. Obszary kraju, dla których prognozowane są deficyty opadów to: rejon Pomorza północnego i Mazur, Bieszczady ze wschodnią częścią Lubelszczyzny oraz zachodnia część Sudetów.
Porównanie wyników aktualnego stanu zasobów wodnych wg wskaźnika SPEI-6 z mapami wyznaczonego na podstawie danych z wielolecia (1987-2017) zagrożenia suszą hydrologiczną i mapą średniej rocznej liczby zdarzeń niżówki hydrologicznej, powinno być alarmujące i skłaniać do podejmowania działań na rzecz przeciwdziałania skutkom suszy i obniżaniu ryzyka powodziowego. Tereny te predysponowane są do szybkiego reagowania głębokimi niżówkami na brak opadów i reagowania powodziami na wysokie sumy opadów. Trudna sytuacja występuje w zlewni rzeki Regi administrowanej przez Zarząd Zlewni w Gryficach, gdzie od początku roku hydrologicznego utrzymuje się intensywna susza hydrologiczna. W obliczu zidentyfikowanej skali zagrożenia występowania zjawiska suszy w projekcie Planu przeciwdziałania skutkom suszy wskazano potrzebę realizacji licznych działań zmierzających do spowolnienia odpływu powierzchniowego, zwiększenia retencyjności tych terenów – szczegóły zawiera mapa nr 11 w projekcie PPSS dostępnym tutaj.
RAPORT o suszy – stan na 15 września – z perspektywą na październik
Sierpień zgodnie z prognozami meteorologów był miesiącem ciepłym o wysokich opadach w pasie od Sudetów przez część centralną kraju (województwa łódzkie oraz mazowieckie). Mimo to w niektórych regionach Polski nadal panuje susza rolnicza. Obserwowana jest również susza hydrologiczna oraz susza hydrogeologiczna – mająca wpływ na stan wód podziemnych. Poniżej przedstawiamy szczegóły dotyczące obecnej sytuacji hydrologicznej, jak również prognozę suszową na październik.
RAPORT: dane o suszy w lipcu i prognoza na sierpień
W lipcu bieżącego roku wilgotność gleby poprawiła się – ale nie na tyle, żeby susza rolnicza wycofała się całkowicie. Nadal jest nią zagrożonych 10% powierzchni kraju. Gwałtowne opady burzowe nie poprawiają sytuacji na rzekach. Niskie stany wód są obserwowane w 51% wodowskazów sieci monitoringu hydrologicznego. Jakie są prognozy suszowe na końcówkę lata?
RAPORT: Pierwsze półrocze 2020 – opady a stan suszy w Polsce
Chłodne, mokre maj oraz czerwiec radykalnie zmieniły sytuację i ograniczyły postępujące zjawisko suszy w Polsce. W styczniu sytuacja była niepokojąca, ponieważ na skutek kolejnej bezśnieżnej zimy monitoring suszy wskazywał na bardzo silne deficyty wody w glebie. Tej wiosny susza była bardzo dotkliwa. Wskazywały na to zarówno dane dotyczące występowania suszy rolniczej, jak również wyjątkowo niskie stany wód na 165 polskich rzekach. Analizy wskazywały, że jeżeli tendencja się utrzyma, moglibyśmy mieć do czynienia z największą suszą od kilkudziesięciu lat.
Rusza Program „Moja woda”
Ruszył nabór wniosków w ramach Programu priorytetowego „Moja woda”. Od 1.07.2020 r. Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW) prowadzą nabór w trybie ciągłym. Wnioski należy składać w wersji papierowej i elektronicznej we właściwym ze względu na lokalizację działki WFOŚiGW.
RAPORT: stan suszy w 14 dekadzie roku – maj 2020
Na 60% posterunków wodowskazowych obserwujemy suszę hydrologiczną.
Zagrożenie suszą – raport kwiecień 2020 r.
W Polsce głównie wody opadowe zasilają w wilgoć potrzebną do wegetacji roślin gleby rolne. W ten sam sposób zasilane są również rzeki i zbiorniki. Dlatego jeśli nie pada wystarczająco równomiernie, mamy niskie stany wód w rzekach oraz zagrożenie suszą rolniczą.
Stop Suszy! Ograniczenie skutków suszy to priorytet Wód Polskich
PGW Wody Polskie ogłaszają kolejne przetargi na inwestycje retencji korytowej, której zadaniem jest poprawa bilansu wodnego na terenach rolniczych. Z powodu postępującej suszy ogółem na ten cel przeznaczono dodatkowe 154,7 mln zł na realizację 645 zadań inwestycyjnych na terenie całej Polski.
Suchy marzec 2020 i co dalej…
W marcu padało najmniej w ciągu ostatnich 30 lat. Na obszarze całego kraju opady stanowiły 67 proc. średniej wieloletniej, w pasie Polski centralnej – nawet poniżej 40 proc.
Susza. Wiosna 2020 – wiosna 2019
Pamiętacie suszę z ubiegłego roku? Dzisiaj jest 16 cm mniej wody w Wiśle niż równo rok temu. I każdego go dnia spada o kilka centymetrów. To może być istotny wyznacznik zjawisk suszowych w 2020 r.
Idzie wiosna i… susza NAJNOWSZY RAPORT
Od stycznia regularnie publikujemy informacje na temat sytuacji hydrologicznej oraz wilgotności gleby. Mimo że w ciągu ostatnich tygodni padało, to nadal obserwujemy deficyt wody w środowisku. W najnowszym raporcie przedstawiamy podsumowanie od grudnia 2019 r. do końca lutego tego roku i prognozę na okres wiosenny.
Raport Stop suszy 2020 – podsumowanie z lutego
Po ostatnich opadach wilgotność gleby na głębokości do 1m w porównaniu z okresem z początku roku uległa poprawie. Jedynie w południowej części województwa wielkopolskiego oraz północnych obszarach województw śląskiego i opolskiego wykazują jeszcze deficyty wilgoci w strefie korzeniowej (wilgotność gleb sięga tam jedynie 45-35 %).
Wody Polskie popierają aktywne przeciwdziałanie suszy na wsi i w mieście
Wody Polskie w ramach opracowywanego planu przeciwdziałania skutkom suszy aktywnie współpracują z różnymi podmiotami, na rzecz zintegrowanej retencji wód, która pozwoli złagodzić efekty suszy. Kooperacja z samorządami i ministerstwami już przynosi dobre rezultaty. Agencja Rozwoju i Modernizacji Rolnictwa startuje z pro-retencyjnym programem skierowanym dla rolników, a coraz więcej miast stosuje wodooszczędne i proekologiczne rozwiązania.
Nowe przepisy wykonawcze w Prawie wodnym
Weszło w życie rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 20 stycznia 2020 r.
Nie braknie nam wody pitnej
W ciągu ostatnich 15 lat polskie samorządy zainwestowały, głównie ze środków unijnych i innych funduszy pomocowych w infrastrukturę wodno-kanalizacyjną ponad 60 mld zł. Zastosowanie nowoczesnych rozwiązań, często innowacyjnych wprowadziło jakościową zmianę w zarządzaniu wodociągami. Pozwoliło to m.in. na polepszenie parametrów czystości wody przeznaczonej do picia. Jednym z priorytetów było także zapewnienie nowych, dodatkowych ujęć wody.
Pada, ale… aby nie było suszy – powinno padać przez dwa miesiące
Wskaźniki wilgotności gleby dla końcówki stycznia br. wykazują nieznaczną poprawę w stosunku do danych, jakie przedstawiliśmy dla pierwszej dekady stycznia. Jednak – aby odbudowały się zasoby wodne, jakie spowodowała zeszłoroczna susza – mżawka powinna padać nieprzerwanie przez 60 dni!
Czy już mamy suszę? Trzymamy rękę na pulsie
Susza jest zjawiskiem bardzo złożonym i walka z jej skutkami nie może opierać się wyłącznie na jednym rozwiązaniu. Tu potrzeba działań na wielu płaszczyznach.
Mapy hydro-meteorologiczne w czasie rzeczywistym
Mamy nowy serwis pogodowy stworzony przy współpracy Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, PGW Wody Polskie i Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej.
Serwis www.stopsuszy.imgw.pl prezentuje aktualne mapy Polski w kontekście zasobów wodnych, prognoz hydro i meteorologicznych oraz niezbędnych wartości dla różnych gałęzi gospodarki. W tym – monitoring suszy z uwzględnieniem wilgotności gleby, dla każdego wybranego na interaktywnej mapie powiatu. Dane są na bieżąco uzupełniane.
Mamy już kilka kolejnych lat z suszą
Przyjrzeliśmy się danym z kilku lat wstecz. Od 2015 roku zarówno stan wilgotności gleb jak i roczna ocena warunków zasilania opadem wykazywały warunki deficytu zasobów wodnych.
